Anti-Corruptie Congres 2023

Het Anti-Corruptie Congres staat dit jaar in het teken van ambtelijke omkoping. Niemand zal de volledige vrijspraak in de zaak De Mos e.a. zijn ontgaan. Hét moment om in te zoomen op dit onderwerp. Van de elementen die bijdragen aan het ontstaan van ambtelijke corruptie tot aan de opsporing ervan door de Rijksrecherche met het Openbaar Ministerie. Antwoord wordt gegeven op de vraag hoe het doen van partijdonaties zich verhoudt tot oogmerk / opzet uit onze omkopingsbepalingen en verkend wordt wanneer ombudspolitiek omslaat naar corruptie. En wie worden er aangemerkt als ambtenaar? Maar wat nu als je niet wist dat je ambtenaar was? Wanneer ben je verontschuldigbaar onwetend over je ambtelijke hoedanigheid en kan je een beroep doen op AVAS? De allerlaatste ontwikkelingen worden besproken, zo ook het in mei 2023 aangekondigde Europees Anti-corruptie pakket met voorstel voor nieuwe EU-corruptierichtlijn. Wat zijn de gevolgen voor Nederland? Kunnen we meer strafbaarstellingen verwachten en hogere straffen?

Tijdens ons congres treffen professionals op het gebied van anti-corruptie elkaar, zij worden bijgepraat door experts uit het veld en gaan met hen in gesprek onder leiding van onze dagvoorzitter Peter Zinn. De opzet van het congres is interactief. Het gemêleerde publiek dat wij ieder jaar weer weten aan te trekken staat garant voor de nodige vragen, discussies en dynamiek.

Programma

Opening door de dagvoorzitter

Netwerkbenadering van ambtelijke corruptie
Willeke Slingerland | Lector Weerbare Democratie Saxion University of Applied Sciences

De verdenkingen van ambtelijke omkoping in strafzaken zoals die in Roermond en Den Haag blijken op basis van het strafrecht moeilijk te bewijzen nu de gunst en tegenprestatie niet altijd duidelijk zijn. Veelal gaat het om een kluwen van handelingen binnen een sociaal netwerk waarbij wederkerigheid de norm is maar niet elke individuele handeling een vorm van zelfverrijking oplevert. Politici, ambtenaren en ondernemers maken deel uit van netwerken waarbij zij een specifiek netwerkbelang dienen. Dit kan uitmonden in een vorm van ombudspolitiek of belangenverstrengeling en uiteindelijk ontaarden in netwerkcorruptie. Er gaat veel aandacht uit naar deze zaken maar wat onderbelicht blijft is het feit dat deze netwerken een reactie zijn op de gevestigde netwerken tussen politici en het groot kapitaal zoals in het geval van de Uber Files of de Aardgaswinning Groningen. Terwijl het belang van strafbaarstelling van handel in invloed steeds luider klinkt, blijft Nederland onverminderd inzetten op het lobbyen en netwerken. In haar bijdrage pleit Willeke voor een netwerkbenadering van corruptie.

Oh, was ik ambtenaar dan?!
Joyce Boonstra | BijzonderStrafrecht & De Brauw

• Verlengd ambtenaarschap

• Verontschuldigbaar onwetend zijn over ambtelijke hoedanigheid

• Verontschuldigbare dwaling & AVAS

• Praktijkvoorbeelden

Naar een nieuwe EU-corruptierichtlijn; gevolgen voor Nederland
Eelke Sikkema | Senior wetgevingsjurist Straf- en Sanctierecht

• Inhoud en achtergrond van het voorstel

• Ambtenaar begrip uit de richtlijn

• Proportionaliteit en subsidiariteit; de inzet van Nederland

• Verhouding tot andere internationale instrumenten

• Strafbaarstellingen en sancties

• Mogelijke gevolgen voor de Nederlandse wetgeving en praktijk

• Hiaten

Ombudspolitiek: Burgergerichte democratie of corruptie?
Caroline de Raat | Recht en Raat onderzoek, opleiding en advies

• Wat is ombudspolitiek

• Verschillende vormen van ombudspolitiek

• Risico’s

• Wanneer burgergerichtheid corruptie wordt

Partijdonaties: De Basis van onze democratie of brandstof voor ambtelijke corruptie?
Judith de Boer | Advocaat-partner Hertoghs Advocaten

• Wat is er wettelijk geregeld rondom partijdonaties?

• Is een partijdonatie een gift of belofte aan een ambtenaar?

• Hoe verhoudt het doen van een partijdonatie zich tot het oogmerk/opzet van de omkopingsbepalingen?

• Wat leert de zaak van De Mos e.a. ons?

Sprekers

Peter Zinn
Dagvoorzitter

Willeke Slingerland
Professor (Applied Research) Resilient Democracy at Saxion University of Applied Sciences
mr. dr. Willeke Slingerland is lector Weerbare Democratie op Saxion hogeschool. Willeke houdt zich bezig met onderzoek naar het functioneren van de representatieve en maatschappelijke democratie. Met haar proefschrift ‘Netwerkcorruptie: wanneer sociaal kapitaal corrupt wordt’ introduceerde zij de term netwerkcorruptie om de meer subtielere vormen van corruptie te kunnen duiden. Willeke heeft praktijkonderzoek gedaan naar met anti-corruptie systemen en bewustwording in o.a. Roemenië, Bulgarije, Aruba en Nederland. Willeke doet onderzoek naar en verzorgt trainingen over het netwerkbewustzijn, waarbij netwerken als kans en risico worden gezien voor het functioneren van de democratie en rechtsstaat.

Joyce Boonstra
BijzonderStrafrecht & De Brauw
Joyce heeft zich als advocaat gespecialiseerd in het financieel-economisch strafrecht. Zij is oprichter van BijzonderStrafrecht.nl en BijzonderStrafrecht Academie. 

Eelke Sikkema
Senior wetgevingsjurist Straf- en Sanctierecht
Eelke Sikkema is in 2005 gepromoveerd op ambtelijke corruptie in het Nederlandse strafrecht. Sindsdien heeft hij regelmatig gepubliceerd over corruptie en strafvervolging van overheden, ministers en ambtenaren en over diverse andere straf(proces)rechtelijke onderwerpen. Eelke Sikkema is als senior wetgevingsadviseur verbonden aan de Afdeling advisering van de Raad van State. Vanaf oktober 2022 is hij als senior wetgevingsjurist gedetacheerd bij de Directie Wetgeving en Juridische Zaken van het Ministerie van Justitie en Veiligheid. Eerder was hij universitair docent aan de Rijksuniversiteit Groningen en de Universiteit Utrecht. Daarnaast was hij raadsheer-plaatsvervanger in het Gerechtshof 's-Hertogenbosch.

Caroline Raat
Recht en Raat onderzoek, opleiding en advies
Caroline Raat is jurist en bestuurswetenschapper, rechtssociologisch en –filosofisch gepromoveerd op macht in en van publieke organisaties. Zij is auteur, onderzoeker, docent en rechtsbijstandsverlener, onder meer op het gebied van mensenrechten, behoorlijk bestuur en integriteit. Zij is hoofdauteur van Corruptie en ondermijning, handboek voor de overheid.

Judith de Boer
Advocaat-partner Hertoghs Advocaten 
Als partner bij Hertoghs advocaten is Judith gespecialiseerd in financiële fraudezaken. Meer specifiek gaat het vaak om belastingfraude, het witwassen van geld, corruptie, valsheid in geschrifte of cybercriminaliteit. Judith staat in de zaak De Mos twee verdachten bij. Ook is zij vicevoorzitter van de Commerciële Fraudecommissie van de International Association of Young Lawyers (AIJA). Lid van de Nederlandse Vereniging van Strafrechtadvocaten (NVSA) en de Nederlandse Vereniging van Advocaten-Belastingkundigen (NVAB). Verder is Judith oprichter en auteur van vaklunch.nl en lawlunch.com.

Doelgroep

Dit congres is onder meer bedoeld:

• Advocaten

• (overheids)juristen

• Toezichthouders

• Handhavers

• Openbaar Ministerie

• Rechterlijke macht

• Politie, Rijksrecherche

• FIOD

• Compliance officers

• Legal counsels

• Forensisch accountants

• Juridisch adviseurs