Milieustrafrecht Congres 2024

Het milieustrafrecht krijgt steeds meer aandacht nu de bescherming van het milieu aan terrein wint. De afgelopen jaren hebben veranderingen in wet- en regelgeving zich in rap tempo opgevolgd. Daarnaast worden steeds vaker bedrijven en particulieren vervolgd voor een veelheid aan milieuovertredingen. Tijdens dit congres staan de ontwikkelingen ten aanzien van dit vakgebied centraal. 

Programma 

Update milieustrafrecht: Trends in beleid, wetgeving & rechtspraak | Joyce Boonstra
We trappen het congres af met een overzicht van de laatste ontwikkelingen op het gebied van het milieustrafrecht. Aan bod komen in ieder geval (maar niet alleen) de volgende onderwerpen:

• Chemelot-uitspraken:

  • de eerste omzetgerelateerde boete in het strafrecht

  • opgelegd aan het moederconcern

• De aanpak van greenwashing

• De (inmiddels in werking getreden) Europese Richtlijn Milieustrafrecht

• De vervolging en veroordeling van compliance officers

• Wet(svoorstel) om ecocide strafbaar te stellen

• De inzet van de WED in het milieustrafrecht

• Alternatieve afdoening: strafbeschikkingen en procesafspraken

• Handhaving van de Europese Houtverordening

De strafrechtelijke strijd in de aanpak van milieucriminaliteit: lessen uit de praktijk met een blik naar de toekomst! | Arnold Posthuma

De strafrechtelijke aanpak van milieucriminaliteit is een complex specialisme. Het is een vorm van criminaliteit die niet naar je toekomt, maar waar je actief de boer voor op moet. Het vraagt ook kennis over de specifieke milieuregelgeving op al die verschillende terreinen. Die regels zijn vaak niet even duidelijk door open normen en dubbelzinnige voorschriften. Dit lastig voor Inspecties die toezicht op deze regels moeten houden, maar brengt ook de opsporing in een lastig pakket. Vaak moeten opsporingsdiensten te lang bezig zijn met de vraag of iets wel strafbaar is. Gelukkig komt er in de politiek en publieke opinie steeds meer aandacht voor het beschermen van ons milieu. En de daarmee samenhangende aandacht voor de aanpak van milieucriminaliteit. Doordat het aantal signalen toenemen zijn opsporingsdiensten beter in staat om de problemen aan te pakken. Vanuit Europa komen tevens hoopvolle berichten door de invoering van de nieuwe Europe Richtlijn Milieucriminaliteit. Binnen twee jaar zal deze nieuwe richtlijn geïmplementeerd zijn in de Nederlandse wetgeving. Deze nieuwe richtlijn gaat  iets betekenen in de aanpak van milieucriminaliteit: Het aantal milieudelicten is verruimd (van negen naar achttien), opzettelijk misdrijven in deze richtlijn worden als gekwalificeerde misdrijven gezien (lees: ze leveren zwaardere straffen op) en ook een poging tot een milieudelict kan al strafbaar worden gesteld. De verwachting is dat met deze richtlijn het aantal milieu-gerelateerde strafrechtzaken gaat toenemen.

Bénédicte Ficq

Herstelrecht in het milieustrafrecht: Het ijzer smeden nu het heet is! | Lysbeth van Brederode

Het is de hoogste tijd voor het erkennen van slachtoffers van milieuconflicten en te werken aan herstel. De mogelijkheden van toepassing herstelrecht onderzocht a.d.h.v. de casus Tatasteel. De afgelopen tijd is de maatschappelijke aandacht voor milieuconflicten in Nederland toegenomen. De problematiek rond Tata Steel is een concreet voorbeeld van een milieuconflict; burgers voelen zich onvoldoende beschermd tegen de lucht-, bodem- en waterverontreiniging afkomstig van het staalbedrijf. Dit is de reden geweest voor omwonenden om in mei 2021 aangifte te doen tegen Tata Steel. Lysbeth doet voor de ILT een verkennend onderzoek naar de mogelijkheden van de toepassing van herstelrecht bij milieuconflicten met als casus de luchtverontreiniging door Tata Steel.

Handhaving milieucriminaliteit door de NVWA: successen, kansen en uitdagingen | Marloes Hoenderdos - Van Lin

• Welke taak heeft de NVWA bij de aanpak van milieucriminaliteit?

• Wat gaat er goed bij de aanpak van milieucriminaliteit?

• Waar liggen nog onbenutte kansen?

• Waar liggen de uitdagingen?

Strafrechtelijke handhaving van klimaatwetgeving | Sjoerd Lopik

Als onderdeel van het Nederlandse klimaatbeleid worden normen gesteld aan allerlei soorten bedrijven. Zo zijn er regels die zich richten tot deelnemers aan het Europees emissiehandelssysteem, producenten van auto’s en eigenaren van gebouwen. De handhaving van dit soort wet- en regelgeving liep jarenlang achter, maar krijgt nu een impuls. Sjoerd bespreekt klimaatregelgeving die strafrechtelijk kan worden gehandhaafd en de manier waarop dat in Nederland gebeurt. 

Het milieustrafrecht in de praktijk | Jouko Barensen

Jouko gaat in zijn bijdrage in op de praktijk. Waar gaat het milieustrafrecht naartoe? Wat werkt, en wat werkt niet? Aan de orde komen onder andere: de premature strafbeschikking, de misleidende brief, de liegende verbalisant, het gebrekkige dossier en een pleidooi om de dialoog meer op te zoeken.

Sprekers

Jouko Barensen | Ploum
Jouko is in 2017 overgestapt van het OM naar de advocatuur. Bij Ploum houdt hij zich sinds die tijd veelal bezig met het economische strafrecht, meer in het bijzonder het milieustrafrecht. 

Joyce Boonstra | De Brauw Blackstone Westbroek & BijzonderStrafrecht
Joyce heeft zich gespecialiseerd in het financieel-economisch strafrecht. Zij is oprichter van BijzonderStrafrecht.nl en BijzonderStrafrecht Academie. Op dit moment is zij werkzaam bij De Brauw Blackstone Westbroek als Senior Legal Advisor op de sectie Regulatory & Criminal Enforcement.

Lysbeth van Brederode | Inspectie Leefomgeving & Transport
Lysbeth is werkzaam als Coördinerend Specialistisch Inspecteur (gedetacheerd) bij de Inspectie Leefomgeving & Transport.

Bénédicte Ficq | Ficq & Partners Advocaten
Bénédicte is advocaat-partner bij advocatenkantoor Ficq & Partners Advocaten in Amsterdam. Zij heeft jarenlange ervaring als commune strafrechtadvocaat. Sinds 2016 zet zij zich vooral in in het opzetten en begeleiden en indienen (bij het Openbaar Ministerie) van strafklachten tegen feitelijk leidinggevers van grote multinationals zoals de tabaksindustrie, Tata Steel en Chemours.

Marloes Hoenderdos - Van Lin | NVWA-IOD
Marloes is werkzaam als Coördinerend inspecteur Opsporing Milieucriminaliteit & Plantgezondheid bij Inlichtingen- en Opsporingsdienst van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit.

Sjoerd Lopik | De Roos Advocaten
Sjoerd is partner bij De Roos Advocaten en promovendus op het gebied van het milieustrafrecht aan de Universiteit Leiden. 

Arnold Posthuma | Inlichtingen- en Opsporingsdienst ILT
Arnold is Hoofd Inlichtingen- en Opsporingsdienst bij de Inspectie Leefomgeving & Transport.